Yedikıta Dergisi (Ağustos) - S.180

Osmanlılar için İstanbul’un kılıçla fethi, cihadın bir nevi iken ilimle, kültürle, güzel ahlâkla, tasavvufla ezcümle İslâm’la fethi daha önemliydi. Yeni fethedilmiş “müjde” şehrin maddeten ve manen “şenlendirilmesi” elzemdi.

Fatih Sultan Mehmed, yine dehasını konuşturdu. Bir taraftan nice büyük âlimi, fen adamını, sanatkârı şehre davet ederken, büyük çaplı göçler için daha çok Karaman topraklarından istifade etti. Yıllardır Anadolu’da İslâm’a hizmet etmiş beyliğin ahalisinin, Kostantiniyye’nin İslâm’la yoğrulması için çok iyi bir maya olduğunu gördü.

Siyaseten Osmanlı’yı bunca zamandır uğraştıran Karamanoğulları Beyliği, Sultan Mehmed eliyle tarihteki yerini almıştı. Bu sayede Osmanlılar hem siyasî rakiplerini saf dışı bırakıp idareyi merkezîleştirmiş hem de İstanbul için “kaliteli” bir nüfus kaynağına sahip olmuştu. Nitekim göç ettirilen Müslüman nüfus, umumiyetle ulema ve eşraftan kimselerdi. İstanbul’un ilk mescidlerinin etrafında onlar vardı, ilk medreselerinde okuyan ve okutanların çoğu onlardandı, ilk mahallelerin sakinleriydiler onlar… Gayrimüslimler ise daha çok zanaatkârlardan müteşekkildi.

Bugün hem eski Karaman topraklarında hem İstanbul’da, bu kıymetli göçün izleri hâlâ yaşıyor. Dosya konumuz, her iki cihet için de önemli bilgiler veriyor. İstifadeler dileriz.

Konu Başlıkları: Karamanoğulları İstanbul’da/Prof. Dr. Yahya Başkan; İstanbul’un Yeni Sakinleri Aksaraylılar/Arif Hattatoğlu; Bazen Bir, Bine Galip Gelir; Çaldıran’da Kopan Fırtına/Arif Ziya Ardıç; Thomas Midgley Jr. Dünyayı Zehirleyen Adam/Yunus Emre Bozok; Sıcakta Serinlik/Tuna Ser; İslâm’ın İlk Ordugâh Şehirleri/Yusuf Yılmaz; “Öldü” Demeden Vefat Haberi Nasıl Verilir?/Arif Ziya Ardıç; İlk Müslüman Coğrafyacılar ve Eserleri/Kayıhan Çağlar-Yusuf Yılmaz; Tercüme Faaliyetlerinde Yeni Bir Usul Olarak Yapay Zekâ/Mustafa Karadaş; Atlar/Ahmet Sarbay…